Kişilerin soyisimleri yasalar gereği babanın soyadından gelmekte ve bu şekilde tescil edilmektedir. Süreç içerisinde birçok nedene dayalı olarak kişiler soyisimlerini değiştirmek isteyebilirler. Örneğin ; velayeti annede olan çocuğun soyadını annesi değiştirmek isteyebilir, babası ile husumeti olan evlat mevcut soyadını değiştirmek isteyebilir,alay konusu olabilecek bir soyad kişinin istemiyle değiştirebilir gibi.

Böyle durumlar kişiler ilgili mahkemelere başvurularını gerçekleştirerek soyisimlerini değiştirmeyi talep edecek ve gerekçelerini de mahkemeye bildireceklerdir. Aşağıda izah edeceğimiz üzere bazı haklı nedenlerin varlığı halinde mahkemeler soyisimlerin değiştirilmesine karar vermekte, gerekçesiz bir soyisim değişikliği talebi ilgili mahkeme tarafından reddedilmektedir. Aşağıda detaylara girmeden önce nüfus davalarına ilişkin yazmış olduğumuz yazılarımızın bazılarını okuyabilir, bilgi sahibi olabilirsiniz.

Soyisim Değiştirme Davasında Hukuki Düzenleme

İsim ve soyisim değiştirmeye yönelik Nüfus Kanunu’nun 46. maddesi ilgili işlemlerin nasıl ve ne şekilde yapılacağını düzenlemiştir. Bu madde şu şekildedir :

  • Madde 46- Yaş, ad, soyadı ve diğer kayıt düzeltme davaları ilgilinin oturduğu yer asliye hukuk mahkemesinde Cumhuriyet savcısı ve nüfus başmemuru veya nüfus memuru huzuruyla görülür ve karara bağlanır.Bu davalar düzeltmeyi isteyenlerle, ilgili resmi dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet Savcıları tarafından açılabilir ve dinlenecek tanıklar, resmi kayıt örnekleri ve belgelerle ispat olunur. Şu kadar ki; ilgilinin görünüşü davayı yalanlayıcı olmaması şarttır. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümlerine göre ceza mahkemelerinde yapılacak yaş düzeltmesi işlerinde de nüfus başmemuru veya nüfus memuru taraf olarak bulunurlar.Mahkeme kararına karşı taraflar Yargıtay’a başvurabilirler, yaş, ad, soyadı ve kayıt düzeltmesi hakkındaki mahkemeden verilen kararlar kesinleştikten sonra ilgilinin aile kütüne geçirilir. Ad ve soyadının değiştirilmesi, din değiştirme suretiyle de olsa mahkeme kararıyla yapılır. Adlarını değiştirenlerin aile kütüğünde yazılı çocukların baba veya ana adları, soyadlarını değiştirenlerin yalnız eşiyle reşit olmayan çocuklarının soyadları birlikte değiştirilir. Yaş düzeltme davası ancak bir defa açılabilir.

Görüldüğü üzere soyisim değiştirmek için yasal düzenleme bu şekilde olup aşağıda izah edeceğimiz usuli şartlara da dava açılırken dikkat edilmelidir.

Soyisim Değiştirmek İçin Haklı Sebepler Nelerdir ? 

Gerek Türk Medeni Kanunu gerekse de Nüfus Kanunu gereğince soyadını değiştirmek isteyen kişiler haklı bir nedene dayanmak durumundadır. Yukarıda da izah ettiğimiz üzere soyadını değiştirmek için haklı bir nedene dayanmayan yurttaşların soyisim değiştirme talepleri kabul edilmeyecek ve davaları mahkeme tarafından reddedilecektir. Hal böyleyken haklı nedenlerin neler olabileceği ve kanun kapsamında haklı neden kabul edilen halleri sıralamak istemekteyiz :

  • Milli kültüre, örf veya adete uygun olmama
  • Alay edilebilir, kötü anlam ifade edebilir olma
  • Mesleki açıdan adın zedeleyici olması
  • Başka bir isimle tanınmış olma
  • Din değişikliği

Bu ve bunun gibi nedenler haklı neden olarak kabul edilecek ve mahkemelerce kişilerin istekleri doğrultusunda soyisim değişiklikleri yapılıp nüfusa tescil edilecektir.

Soyisim Değiştirme Davasında Görevli Mahkeme ve Yetkili Mahkeme Hangisidir ? 

Soyisim değiştirmek isteyen kişiler davayı doğru mahkemede açmak zorundadır. Aksi halde davada görevsizlik kararı verilecek ve süreç uzayacaktır. İsim ve soyisim değiştirme davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir.

Soyisim Değiştirme Davası Ne Kadar Sürer ?

Soyisim değiştirme davalarında süreç ortalama 2 ile 4 ay arasında sürse de bazı durumlarda mahkemelerin yoğun olması ve duruşma tarihini ileri bir tarihe vermeleri nedeniyle süreç 6 aya uzayabilmektedir.